“و” آغازین سمنانی – “گ” فارسی
یکی از مشخصه‌های زبان سمنانی، حفظ “و v” آغازینِ باستانی در واژه‌هاست که معمولا در فارسی به “گ g” تبدیل شده اند. به عنوانِ نمونه:
| شکل سمنانی واژه | شکل ایرانی باستان | شکل فارسی واژه |
| وَشُن | -vrsna* | گرسنه |
| وِرگ | -vrka* | گرگ |
| وِسی | -vi-saida* | گسی / گسیل |
| وِرِنجی | -vrinji* | گرنج / برنج |
| وِلَ | -vrda* | گل |
جالب‌تر این است که اگر کمی با دقت به برخی افعال و مصادر سمنانی هم نگاه کنیم، با حذف پیشوندهای فعلی می‌توانیم شکل اصیل فعل را پیدا کنیم و معادل فارسی آن را بیابیم:
| سمنانی | شکل ایرانی باستان | فارسی |
| بُوریتیُن = بِ + وریتیُن | -vi-raixta* | گُریختن |
| بُوسِتیُن = بِ + وسِتیُن | -vi-sista* | گسستن / گسیختن |
شناختِ این تبدیل‌ها و پیدا کردنِ نمونه‌های بیشتر، به ما کمک می‌کند تا بتوانیم قواعدی برای تبدیل آوایی در سمنانی پیدا کنیم و حتی با این روش، شکلِ قدیمی‌تر و فراموش شده واژه‌ها را “بازسازی” کنیم. برای نمونه با در نظر گرفتنِ همین تبدیل “و” آغازین باستانی به “گ” در فارسی، می‌توان حدس زد که واژه “گُراز” با تاثیر فارسی به این شکل هم در سمنانی استفاده می‌شود و شکل قدیمی آن احتمالا “وِراز – ویراز” (verāz – *virāz*) بوده؛ و یا واژه “گُرده” احتمالا “ورده” (vrda) بوده که هر دوی اینها در زبان‌های باستانی (مثل اوستایی) و میانه و امروزی در ایران وجود داشته و دارند.
رها
خیلی جالب بود. ممنون از تلاش‌های شما.⚘️
Ehsan Ebrahimian
درود بر شما
ممنون که مطلب رو خوندید. بسیار باعث خوشحالی هست که ببینم مطلب مورد توجه کسی قرار می گیره.