پرجنَه   pɛrjɛ’na برای یافتن ریشه واژگان یک زبان، علاوه بر بررسی تحولات آوایی، شناختی از ساختِ انواع واژه در آن زبان نیز کمک‌کننده است.در سمنانی مصدری داریم به صورت “بپرجندیون bɛpɛrjɛndion /بپریشتیون  bɛprištion”  به معنی “خود را در فشار و سختی قرار دادن؛ فشردن و له کردن چیزی بین دو انگشت”فعل امر از این مصدر با […]

زبان سمنانی، مشخصه‌های آوایی مخصوص به خودش را دارد. یعنی صداها (به خصوص واکه‌ها/مصوت‌ها)یی دارد که مخصوص به خودش است. مثلا در سمنانی صدای o (ضمه) متفاوت از فارسی است (معادل ø در جدول IPA است). همچنین شاید بتوان گفت که بارزترین مشخضه آوایی در زبان سمنانی، وجود واکه ɛ است که بسیار پرکاربرد است. […]

واژه “خروس” فارسی که شکل‌های قدیمی‌ترِ اون در فرهنگ‌های فارسی به صورت خُروه / خُرو / خُروهه هم ضبط شده، از واژه‌های اصیل فارسی هستش و از ریشه xraus فارسی باستان به معنی “بانگ زدن” ؛ با خروش / خروشیدن هم‌ریشه است. واژه “هریسه” سمنانی دقیقا معادل خروهه / خروسه / خروسک فارسی است که […]

نشست بعدِ شخمِ زمینش خدا تنهانگاهش به باغ، خسته، نیم‌خنده بر لب‌ها درونِ یک اتاقکِ با دیوار کاهگِلیرفت و آورد، دو کوزه‌ی سربسته‌ی گِلی یادی از ما کرد و کام تَر می‌کردجامِ خود خالی و باز پر می‌کرد کمی شراب هم  به جامش ریختبه روی خاک – ابرِ زیرِ پایش – ریخت “اگر شراب خوری […]

خِیرَت درس ۳بحث فوق تخصصی درباره پختن نون‌ها و نون‌شیرینی‌هایی مثل گولاچ و چَپَلَک اگه از بزرگترهامون سوال کنیم، به این شکل میگن: چَپَلَکی دَریتیُنگولاچی دَریتیُن که معنی کلمه‌به‌کلمه‌شون به فارسی، به ترتیب میشه:چپلک ریختنگولاچ ریختن “ریختن” در فارسی دو معنی داره: معنی اول: جاری کردن آب یا مایعات از جایی بالاتر به روی زمین، […]

خِیرَتدرس ۲بحث تخصصی در فارسی به این غذا، و طیف این غذاهای حاوی تخم مرغ ساده تا حتی نیمروی ساده، “خاگینه” و “خایه‌ریز” گفته میشه.با دونستن این پیش زمینه، خود کلمه “خِیرَت” رو مورد تحلیل قرار میدیم: خِیرَت => خِی + رتبخش اول (خِی) همون کلمه خایه فارسی و به معنیِ تخم [مرغ] هستش.بخش دوم […]

خِیرَتدرس ۱بحث عمومی در سمنان غذایی داریم به اسم “خِیرَت”.اگر هم تا الان اسمش رو نشنیدید، احتمال زیاد خوردید.طرز تهیه‌اش اینطوریه: سبزی‌پلو غذای معروفِ سمنانی‌ها هستش (سبزی‌پلویِ مخصوصِ سمنانی) سبزی‌پلو رو که ظهر میخوردن و یه مقدارش می‌موند (گوشت و مخلفات اصلیش هم قاعدتا خورده شده بود و فقط پلوش مونده بود)، شب همون پلو […]