اکبر داناسرشت که کتابِ آثار الباقیه (که اصلِ آن به عربی است) بیرونی را به فارسی ترجمه کرده، می‌گوید که ابوریحان نامِ زرتشت را همه جا دراین کتاب به صورتِ “زرادشت” و “زراتشت” آورده است. و خودِ مترجم در کتابش، همه جا آن را به “زردشت” اصلاح کرده و آورده است. اینطور که به نظرِ […]
رز – رزَوُن / رَزَبُن – رزبان – رضوان
واژۀ سمنانی/فارسی در عربی؟
[از شیخ علاءالدوله] پرسیدند که: مولانای رومی چون کسی بود؟
– بندی از چهل مجلس
واژۀ فارسیِ “نهالی” یا “نهالین” به معنیِ تشک/دوشک و زیرانداز است. نمونه‌هایی از آن را در شعرِ شاعرانِ قدیم‌‌تر ببینید: نهالی همه خاک دارند و خشتخُنُک آنکه جز تخمِ نیکی نکِشت(فردوسی) اگر شاه باشیم و گر زردهشتنهالین ز خاک است و بالین ز خشت(فردوسی) و سعدی در گلستان:هر پیسه گمان مبر نهالی است شاید که […]
واژۀ “دندان” در فارسی و “dent” در انگلیسی، هم‌ریشه هستند. دندان، ابزارِ گَزِش و گاز زدن و دندان زدن. “دندان زدن” به معنیِ نیش زدن و گزیدن هم آمده است. در واژه‌نامۀ برهانِ قاطع “دُند” نامِ نوعی زنبور است که در انارکی و اردستانی و میمه‌ای و جوشقانی و خوانساری و نایینی و … با […]
ساعَت دَسته‌پی بِویِرچی : ساعت از دسته گذشته استنیم‌سات بِمُنچی به‌دسته : نیم ساعت به دسته مانده است. در بعضی ساعت‌ها – به خصوص ساعت‌های جیبیِ قدیمی – دسته‌ای برایِ نگه‌داشتن و بیرون کشیدنِ ساعت از جیب رویِ آن وجود داشت . این دسته درست بالایِ عددِ 12 رویِ ساعت تعبیه شده بود. ساعتِ 12 […]
دربارۀ سمنان و تمرکزِ و تعدّدِ زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌ها در این منطقه زیاد نوشته‌اند و خوانده‌ایم. اما آیا می‌دانید چه کسی اصطلاحِ “جزیرۀ لهجه‌ها” را به سمنان نسبت داد؟
گاهی اوقات، یک واژه در طولِ زمان دچارِ تغییراتِ آوایی می‌شود و شکلِ آن شبیه به واژه‌ای دیگر می‌شود؛ گاهی هم این شکلِ جدید، دست‌مایۀ ساختنِ داستان و خرافات می‌شود. واژۀ “شلوار” که به صورت شروال / سروال / شلوال هم در واژه‌نامه‌ها ثبت شده، از شل + وار / وال تشکیل شده است. (که […]
