دیسکومیَ / diskøˈmiya / دوستکامی / دوستگانی

Ehsan Ebrahimian 

“دوستکامی” ظرفِ نسبتا بزرگ مسی و پایه‌دار است که در مجالسِ عمومی، در آن شربت یا آب می‌ریزند تا هرکس تشنه است از آن بنوشد (دهخدا و معین).

در سمنانی این ظرف را ” دیسکومیَ diskøˈmiya” می‌گویند.

اما در حقیقت “دوستکامی” یا “دوستگانی” در واژه‌نامه‌های قدیمی‌تر به معنیِ زیر آمده است:
دوستگانی: پیالۀ پر از شراب که دوستان به دوستان دهند که “در یادِ فلان بنوش”. و این منسوب به دوستان است؛ یعنی معشوقان (غیاث)
دوستگانی: پیالۀ شرابی که به یادِ دوستان خورند (برهان قاطع، آنندراج، انجمن‌آرا).

این معنیِ اصلی که در بالا گفته شد، به مرور تغییر کرده و نامِ این رسم و رفتار، بر ظرفی گذاشته شده است و بعدها ظرفِ بزرگِ مسی (یا غیرِ مسی) دهان‌گشاد که در عروسی‌ها یا روضه‌خوانی‌ها در آن شربت می‌ریختند را “دوستکامی” یا “دوزکومی” و در سمنانی “دیسکومیَ” گفتند.

پ.ن. چند سالِ پیش، در انجمنِ حرکتِ سمنان (انجمنِ فارغ‌التحصیلان مراکز سمپادِ سمنان)، دورِِهمی‌هایی برقرار می‌شد با عنوانِ “دوستکامی”. بسیار خوشحالم که افتخارِ نام‌گذاریِ این رویدادها به این نام با من بود.

Recommended Posts

نَلی nali / نَلیچا naličā

واژۀ فارسیِ “نهالی” یا “نهالین” به معنیِ تشک/دوشک و زیرانداز است. نمونه‌هایی از آن را در شعرِ شاعرانِ قدیم‌‌تر ببینید: نهالی همه خاک دارند و خشتخُنُک آنکه جز تخمِ نیکی نکِشت(فردوسی) اگر شاه باشیم و گر زردهشتنهالین ز خاک است و بالین ز خشت(فردوسی) و سعدی در گلستان:هر پیسه گمان مبر نهالی است شاید که […]

 
آواشناسی دستور زبان ریشه یابی زبان سمنانی زبانشناسی پادکست

نیار – اپیزود ۹ / واژه‌های ریشه‌دارِ به ظاهر ناصحیح!

پادکست نیار – اپیزود نه (۹)احسان ابراهیمیان———-در این اپیزود: ● واژه‌های گویشیِ به ظاهر ناصحیح!● صفتِ تفضیلی و عالی / تر و ترین● ریشۀ واژۀ بهشت● “نغزیت”: نزدیک / Next● مه : مس (بزرگ) / ده : دس (۱۰) / آهن : آسُن ● “مَست” : مَهَست، مَهیست / بزرگترین● مَستَ کُلّیَ / تیکَ کُلّیَ […]

 

دِندُنَه dεndøˈna / زنبور

واژۀ “دندان” در فارسی و “dent” در انگلیسی، هم‌ریشه هستند. دندان، ابزارِ گَزِش و گاز زدن و دندان زدن. “دندان زدن” به معنیِ نیش زدن و گزیدن هم آمده است. در واژه‌نامۀ برهانِ قاطع “دُند” نامِ نوعی زنبور است که در انارکی و اردستانی و میمه‌ای و جوشقانی و خوانساری و نایینی و … با […]

 

Leave A Comment