یکی از مشخصات برجسته زبان سمنانی از دیدگاه واژگانی این است که برای مقادیر و اندازه‌ها، واژه‌های اصیلِ متعددی دارد. یک نمونه از آن برای اندازه‌های بسیار کم است که در نِصاب‌ها و واژه‌نامه‌های سمنانی چندین واژه به معنی “مقدار کم و اندک” داریم.

قبلا درباره معنی و ریشه “پرجنه” و معادل آن در فارسی قدیم نوشتم (می‌توانید نوشته “پرجنه   pɛrjɛ’na – مقداری بسیار کم” را اینجا بخوانید).

واژه “پندیکَ” pɛnˈdika در سمنانی نیز به معنی “مقداری اندک از هرچیز” است. واژه‌ای است مونث و به صورت قید اندازه نیز به شکل پندیکی pɛnˈdiki و برای تاکید بیشتر در کمیِ اندازه به شکل پندیکی‌کی pɛndikiˈki کاربرد دارد.

استفاده از نام دانه‌ها و مغزهای خوراکی برای نشان دادنِ مقادیر کم در همه زبان‌ها متداول است و به عنوان نمونه در فارسی، اندازه‌هایی مثلِ یک گندم، یک جو، یک نخود و … متداول بوده و به عنوان واحدهای وزن نیز کاربرد داشته‌اند.

در سمنانی هم “پندیک” که معادل “پُندیگ / فُندیگ” فارسی میانه است (با استناد به واژه‌نامه فارسی میانه مکنزی)، هم‌معنی و هم‌ریشه “فندق” است که در فارسی امروز استفاده می‌شود. فقط اینکه شکل قدیمی‌تر را در خود حفظ کرده است. و اساسا یعنی “مقداری کم به اندازه یک فندق!”

تبدیل پ p به ف f در گذر زمان، تبدیلی رایج است. مثل گوسپند -> گوسفند
اما در سمنانی این پ p باستانی در بیشتر جاها حفظ شده است. برای نمونه:
اسفناج (فارسی) ، اسپناغَ (سمنانی) ، spinach (انگلیسی) و اسپناخ (فارسی قدیم)