در بررسی واژگانِ یک زبان/گویش و تحلیل سیر تغییراتِ تاریخیِ آن، مبحثی وجود دارد به نام “بررسی تحولات آوایی”.
واژگان یک زبان در گذر زمان دچار تغییراتی در آوا می‌شوند که این تغییرات غالبا براساس اصل زحمت کمتر (Principle of Least Effort) یا اصل اقتصاد در زبان هستند و در دوره‌های زمانی/زبانی قوانین نسبتا مشخصی دارند.
به عنوان مثل، واژه “کَتَگ” /katag/ فارسی باستان به معنی خانه، با این تبدیل و تحولات در دوره میانه به “کده” /kadah/ تبدیل شده و این واژه در ترکیباتی چون میکده، بتکده و آتشکده و بسیاری عبارات دیگر مانده و همچنان در ساخت ترکیبات نو نیز استفاده می‌شود.
در زبان سمنانی، این واژه به صورت “کیَه” /kiya/  گفته می‌شود.
با تحولات آوایی مشابه، کلمه “پیتر” /pitar/ به “پدر” /pedar/ و در سمنانی به “پیَه” /piya/ و “پیَر” /piyar/  تبدیل شده است.
(piya حالت مستقیم و piyar حالت غیرمستقیم این واژه در سمنانی هستند)