خِیرَت
درس ۳
بحث فوق تخصصی

درباره پختن نون‌ها و نون‌شیرینی‌هایی مثل گولاچ و چَپَلَک اگه از بزرگترهامون سوال کنیم، به این شکل میگن:

چَپَلَکی دَریتیُن
گولاچی دَریتیُن

که معنی کلمه‌به‌کلمه‌شون به فارسی، به ترتیب میشه:
چپلک ریختن
گولاچ ریختن

“ریختن” در فارسی دو معنی داره:

معنی اول: جاری کردن آب یا مایعات از جایی بالاتر به روی زمین، رها کردن چیزهایی مثل خاک و … به روی زمین یا داخل چیزی و … که معنی متداول و شناخته‌شده‌تر از معنی دوم هست.

معنی دوم: شکل دادن یک مایع، یا مذاب با استفاده از قالب. که در کلمات “ریخته‌گری” و “ریخت” (به معنی شکل و قیافه) می‌بینیم.

با بررسی این دو، خیلی خوب متوجه می‌شیم که چرا برای پختن چپلک و گولاچ، از عبارت “دَریتیُن” استفاده میشه. (از خمیر به نون)
دَریتیُن = دَ (پیشوند) + ریتیُن (ریختن)

“رت” در انتهای خِیرَت، و “ریز” در انتهای خایه‌ریز از ریشه همین ریختن دوم هستن.

با دونستن این موضوع، شما گواهی کارشناس ارشدِ خِیرتِ سمنانی رو دارید.